Werkdagen tot 17:00 bereikbaar
Op Prinsjesdag zijn de plannen van het kabinet voor 2024 bekend geworden. Eerder presenteerden we hiervan een overzicht. In dit stuk gaan we dieper in op de zorg; we bespreken o.a. wat er gaat gebeuren op een aantal belangrijke thema’s en wat dit betekent voor het werken in de zorg.
De komende jaren staat de zorgsector voor enorme uitdagingen. Met name het tekort aan zorgpersoneel behoeft veel aandacht. Naar verwachting is er in 2024 een tekort van 100.000 zorgmedewerkers, dit tekort is het grootst in de verpleeg- en verzorgingshuizen, de thuiszorg en de gehandicaptenzorg.
Om deze uitdagingen aan te gaan, is er een belangrijke stap gezet. Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en verschillende zorgpartijen hebben het Integraal Zorgakkoord (IZA) ondertekend. Dit akkoord legt de basis voor een transitie in de zorg, met focus op samenwerking, preventie en het versterken van de eerstelijnszorg. Daarnaast richt het zich op investeringen in opleidingen, loopbaanperspectief, professionele zeggenschap en het verminderen van administratieve lasten om het werkplezier in de zorg te vergroten.
Het jaar 2024 zal in het teken staan van de implementatie van deze nieuwe regelingen, start van (soms) nieuwe samenwerkingsverbanden en verdere voortgang van technologische innovaties.
BVNG verwacht hierdoor een voortdurende vraag naar professionals over de volle breedte van de zorg, van uitvoering tot beleid en management en de implementatie van nieuwe zorg en techniek. Op vier thema’s voorzien we bijzondere ontwikkelingen en extra behoefte en deze thema’s lichten we hierna kort toe.
De vraag naar zorg in Nederland blijft toenemen, o.a. als gevolg van de vergrijzing en de daardoor steeds ouder wordende inwonerspopulatie. Tegelijkertijd hebben we te maken met een groot tekort aan zorgpersoneel, stijgende wachtlijsten en dreigt hierdoor ons zorgsysteem vast te lopen.
Genoeg redenen én noodzaak om de zorg te verbeteren en voor te bereiden op de toekomst. In september 2022 hebben het Ministerie van VWS en een groot aantal zorgpartijen daarom afspraken gemaakt om die transitie in gang te zetten. In het Integraal Zorgakkoord (IZA) zijn afspraken vastgelegd om de zorg voor de toekomst goed, toegankelijk en betaalbaar te houden.
Tekorten in de zorg vragen om innovatieve benaderingen als reguliere invulling niet altijd meer volstaat. Traditionele zorgmodellen zijn vaak gericht op efficiëntie en standaardprocedures, waarbij de nadruk ligt op het verlenen van zorg binnen strakke schema’s en richtlijnen.
Naast technologie en innovatie is men ook op zoek naar de menselijke maat en verbinding. Zorgprofessionals voelen zich vaak meer voldaan en gewaardeerd wanneer ze een meer persoonlijke benadering kunnen hanteren in plaats van louter efficiëntie-gerichte taken uit te voeren.
Een mooi voorbeeld daarin is Wij zijn Zuiderschans in Den Bosch. In essentie vormt de ‘sociale benadering dementie’ niet alleen een antwoord op de zorgbehoeften van individuele bewoners, maar fungeert het ook als een effectieve strategie om het personeelstekort in de zorgsector te verminderen door het beroep aantrekkelijker en bevredigender te maken. Door te concentreren op de sociale aspecten van zorg, waarbij interactie en betrokkenheid centraal staan, wordt niet alleen de levenskwaliteit van de cliënten verbeterd, maar wordt ook de aantrekkelijkheid van zorgberoepen vergroot.
Samenwerkingsverbanden in de regio zoals Zorg voor het Noorden of voorbeelden van de zorg op een andere manier inregelen moeten ervoor zorgen dat in de toekomst eenieder ook die zorg kan krijgen die noodzakelijk is.
Het UWV heeft de kansrijke beroepen in kaart gebracht. Met kansrijke beroepen worden beroepen bedoeld waar werkzoekenden goede kansen hebben op het vinden van een baan. Wat we in zien is dat in de komend jaren de vraag naar de volgende professionals hoog blijft: ouderenzorg (verzorgenden, verpleegkundigen), asielzorg (medische functies, praktijkverpleegkundige, praktijkondersteuner, arts, doktersassistent), gehandicaptenzorg (begeleiding van complexe doelgroepen/ernstige gedragsproblemen) en wijkzorg (wijkverpleging, ambulante zorgverleners).
Technologie in de zorg kan in de toekomst veel betekenen voor de gezondheid en onze zorg ingrijpend veranderen. De arbeidsmarkt in de zorg ondergaat hierdoor aanzienlijke veranderingen. Dit resulteert in het creëren van nieuwe banen als ook in een verschuiving in de benodigde vaardigheden. Er ontstaan nieuwe functies, gerelateerd aan de ontwikkeling, implementatie en ondersteuning van innovatieve technologieën, evenals de verzorging van patiënten die afhankelijk zijn van deze systemen.
Enkele voorbeelden van de impact van technologie op de zorgarbeidsmarkt zijn het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) voor geautomatiseerde taken zoals diagnose en medicijnvoorschrift. Daarnaast maken de technologische ontwikkelingen het mogelijk om notulen en administratieve taken eenvoudig en efficiënt uit te voeren via spraakgestuurde rapportage. Met behulp van spraakherkenningstechnologie kunnen gesproken woorden direct worden omgezet in tekst, waardoor het notuleren en verwerken van administratieve taken aanzienlijk wordt versneld.
Maar ook slimme gebouwen, cameratoezicht op afstand en alarmmeldingen bij beweging of geluid zijn voorbeelden van innovatieve ontwikkelingen om de zorgmedewerker te ondersteunen bij de uitvoering van de zorg. Naar de toekomst toe wordt voorspeld dat de invloed van technologie op de arbeidsmarkt in de zorg zal blijven toenemen. Opleidingen in de zorg staan voor de uitdaging om zich aan te passen aan deze verschuivingen. Het is van groot belang dat leerplannen worden aangepast in zowel kennis als vaardigheden. Belangrijke thema’s zijn dan technologische bekwaamheden, data-analyse en verbeterde communicatieve vaardigheden.
Een belangrijke rode draad in alle nieuwe plannen is inzet op preventie en eigen regie. In de afgelopen jaren is al veel aandacht besteed aan preventie en gezonde leefstijl. De Rijksoverheid heeft in 2018 een akkoord gesloten met meer dan 70 maatschappelijke organisaties om de gezondheid van Nederlanders te verbeteren.
Het akkoord richt zich op het terugdringen van roken, problematisch alcoholgebruik en overgewicht, omdat deze factoren de grootste oorzaak zijn van ziekte in Nederland. Een samenhangend pakket van maatregelen is van belang om de zorgkosten beheersbaar te houden. Uit een recent gedaan onderzoek blijkt dat dit akkoord niet op alle gewenste punten resultaat heeft opgeleverd.
Gezondheid en gezond leven is niet alleen een verantwoordelijkheid van de zorgsector. Het hebben van werk en een inkomen, wonen in een gezonde leefomgeving, een dak boven je hoofd en meedoen aan de maatschappij, zijn net zo belangrijk als gezond eten en voldoende bewegen.
Daarom is het integraal samenwerken tussen zorg, sociaal en fysiek domein zo belangrijk. Begin 2023 is het GALA akkoord gesloten. Met dit akkoord leggen gemeenten, GGD’en, zorgverzekeraars en het ministerie van VWS een stevig fundament onder de aanpak van het preventiebeleid. Uitgangspunt is preventie in brede zin: gezonde leefomgeving, sociaal beleid als ook sport en bewegen. De financiering van de aanpak is voor meerdere jaren verzekerd en structureel zodat er lange termijnplannen kunnen worden gemaakt en uitgevoerd.
Het programma Wonen, Ondersteunen en Zorg voor Ouderen (WOZO) is een bundeling van verschillende maatregelen uit het coalitieakkoord en beleidsprogramma’s die al bestonden. Het doel van het WOZO is om datgene wat wordt beoogd, te realiseren vanuit een gedeelde toekomstvisie en richt zich op het anders organiseren van de ouderenzorg. De doorontwikkeling van het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg en het Kwaliteitskader Wijkverpleging is daar onderdeel van.
Het stimuleren van gezondheid is niet alleen een opgave van het gezondheidszorgstelsel zelf. Juist daarbuiten liggen mogelijkheden om gezondheid positief te beïnvloeden. Een belangrijke rol speelt daarbij de fysieke leefomgeving. Niet voor niets is het bevorderen van een gezonde leefomgeving vastgelegd in de Omgevingswet als maatschappelijk doel.
Het rekening houden met gezondheid bij keuzes in de fysieke leefomgeving is niet vanzelfsprekend. Vaak leggen ‘zachtere’ waarden als gezondheid het af tegen ‘hardere’ waarden als financiën en de grote behoefte aan woningen, werkplekken en voorzieningen. Voor de Fysieke Leefomgeving is het alle hens aan dek met de grote uitdagingen die daar spelen op terrein van woningbouw, mobiliteit, duurzaamheid, energietransitie en klimaatadaptatie. Ook speelt mee dat gezondheid niet echt op het netvlies staat in het ruimtelijk domein.
Dit heeft de GGD Hollands Noorden ertoe gebracht om concrete handvatten op te stellen voor de gezonde leefomgeving. Met deze website wil de GGD helpen om gezondheid bij ruimtelijke initiatieven een volwaardige plek te geven, met als doel het stimuleren van een gezonde leefomgeving.
De vraag naar projectleiders, programmamanagers en beleidsadviseurs om mee te bouwen aan deze veranderingen zien wij toenemen. Hiervoor liggen kansen bij gemeenten, regionale samenwerkingsverbanden en zorgaanbieders.
Met de voortdurende krapte op de arbeidsmarkt is voor zorgorganisaties de planning en roostering een grote uitdaging. Naast inzet van eigen personeel maakt men gebruik van externe inhuur en ZZP-ers om op korte termijn de roosters rond te krijgen.
Door te investeren in goed werkgeverschap voor eigen medewerkers, zoals meer autonomie, zelfroostering, opleiden, samenwerking in de regio door te werken aan de flexibiliteitsbehoefte, hopen werkgevers personeel aan zich te kunnen binden. Maar voor ziek, piek en uniek is inhuur van externen een oplossing. Het aantal ZZP-ers in de zorg is de afgelopen jaren enorm gegroeid. Volgens het CBS nam deze beroepsgroep in de groeicijfers over 2022 zelfs het grootste aandeel voor zijn rekening.
Om het evenwicht met eigen personeel in de juiste balans te krijgen, is door brancheorganisaties en ministeries een samenwerkingsverklaring ondertekend. Hiermee moet een stap gezet worden naar duidelijke en uitvoerbare regels rondom de inzet van zzp’ers in de zorg. Belangrijk onderdeel van deze afspraken is het Fiscaal kader zzp zorg, wat moet zorgen voor de juiste inzet van zzp-ers en waardoor schijnzelfstandigheid tegen wordt gegaan. Het kader moest ingaan op 1 januari 2024, maar is uitgesteld tot 1 juli 2024.
Binnen de zorg staat de komende jaren heel erg veel op de agenda en worden als gevolg van de verschillende akkoorden en samenwerking in de regio ontwikkelingen in gang gezet om de zorg toekomstbestendig te maken.
Onze opdrachtgevers staan voor grote uitdagingen om naast invulling en uitvoering van de plannen ook de vraag naar deskundige professionals te volbrengen.
Vanuit onze missie ‘samen de maatschappij vooruithelpen’ maken we als BVNG het verschil. Samen met onze opdrachtgevers en professionals maken we met onze dienstverlening de wereld waarin wij leven iedere dag beter. Een beter wereld begint doordat we allemaal op onze omgeving letten, door aandacht te hebben voor elkaar en vroegtijdig te weten wat er speelt.
Vanuit die gedachte zet BVNG dagelijks een groot aantal professionals in de zorgsector in op onderwerpen als ouderenzorg, thuiszorg, asielzoekers(centra) zorg, verpleegkundigen en verzorgende IG. Betrokken en deskundige professionals die bij willen dragen aan een beter Nederland.
Met onze BVNG-colleges, intervisie bijeenkomsten en BVNG Leerhuis met opleidingsaanbod ondersteunen wij onze professionals in de uitvoering van hun werk om altijd een streepje voor te hebben met kennis en kunde. Skills lab en BHV zijn vaste onderdelen binnen dit aanbod.
We bieden volop kansen voor mensen die willen werken in de zorg of je nu net start of al jaren actief bent, of je nu in de uitvoering werkzaam bent of vanuit beleid & management.
Geïnteresseerd in werken in de zorg via BVNG? Klik dan hier voor onze vacatures in de zorg.