Werkdagen tot 17:00 bereikbaar
Werk is een cruciale schakel in onze samenleving. Werk zorgt ervoor dat mensen zelf in hun bestaan kunnen voorzien, biedt kansen tot zelfontplooiing en draagt bij aan sociale interactie. Werk geeft een gevoel van eigenwaarde en betrokkenheid bij de samenleving waarin we leven en het biedt een vanzelfsprekende mogelijkheid daaraan een bijdrage te leveren. Ook vanuit een collectief perspectief is werk cruciaal. Voor het verdienvermogen van Nederland, voor het in stand houden van onze sociale verzekeringen en voorzieningen, voor sociale cohesie en opwaartse sociale mobiliteit, voor opleiding en ontwikkeling.
In dit artikel zetten we de arbeidsmarktontwikkelingen, de te verwachten maatregelen uit het arbeidsmarktpakket van de overheid en hoe BVNG op deze ontwikkelingen anticipeert uiteen.
Krimp
Volgens de prognoses van het UWV zal het aantal banen in Nederland in 2024 met 8% krimpen. Dit komt door een aantal factoren, waaronder de oorlog in Oekraïne, de inflatie en de stijgende rente. De oorlog in Oekraïne heeft een negatieve impact op de economie, waardoor er minder vraag is naar arbeid. De inflatie en de stijgende rente maken het voor organisaties duurder om te investeren en om personeel aan te nemen. De inflatie zorgt ervoor dat organisaties meer moeten betalen voor grondstoffen en materialen. De stijgende rente maakt het voor organisaties duurder om geld te lenen, wat de investeringskosten verhoogt. Deze factoren leiden tot minder vraag naar arbeid, wat kan leiden tot hogere werkloosheid en lagere lonen.
Krapte door vergrijzing en groei in sectoren
Ondanks de verwachte krimp blijft de arbeidsmarkt in 2024 krap. Er is nog steeds een tekort aan personeel in een aantal sectoren, zoals de zorg, de bouw en de techniek. Ook is er een toenemende vraag naar personeel in deze sectoren. Dit komt doordat er veel babyboomers met pensioen gaan, de vergrijzing de afgelopen jaren sterk toegenomen is en dit de komende jaren nog verder zal toenemen wat grote gevolgen heeft voor ons als maatschappij Ouderen (cbs.nl). Er zijn niet genoeg nieuwe mensen om deze arbeidsplaatsen in te nemen. De krapte op de arbeidsmarkt geeft werknemers meer mogelijkheden om hun wensen op het gebied van arbeidsvoorwaarden te laten gelden. Dit betekent dat werknemers meer kunnen onderhandelen over zaken als salaris, werktijden, werkplek en ontwikkelingsmogelijkheden.
Mobiliteit op de arbeidsmarkt
De hedendaagse arbeidsmarkt heeft te maken met grote uitdagingen waardoor het voor veel organisaties lastig is openstaande vacatures te vervullen en de bedrijfsvoering optimaal te laten verlopen. Veel organisaties worden geconfronteerd met ongewenste uitstroom. In sommige gevallen kan dit leiden tot vertraging in groei en ontwikkeling van de organisatie. Uitstroom kan verschillende redenen hebben zoals ontevredenheid, gebrek aan erkenning, slechte arbeidsomstandigheden, te weinig loopbaanontwikkeling, vergrijzing of overlijden.
Zo zijn de personele uitdagingen binnen Gemeenten groot. Dit is zichtbaar in het onderzoek van het A&O fonds Gemeenten. Als gevolg van de vergrijzing hebben zij te maken met een hoge uitstroom van personeel. Ondertussen wordt hard gewerkt aan de instroom om nieuwe medewerkers aan te trekken. Wat blijkt is dat het overgrote deel van de instromers binnenkomt vanuit sectoren buiten de overheid. Ondanks alle inspanningen verlaat één derde van de nieuwe instromers binnen drie jaar de organisatie weer, meestal naar een baan buiten de gemeente. Personeelsdynamiek gemeenten (aeno.nl)
Hervorming op de arbeidsmarkt
De overheid heeft diverse voorstellen gedaan tot hervorming van de arbeidsmarkt die zich op dit moment in verschillende fases van beleidsontwikkeling en besluitvorming bevinden. De voorstellen zijn opgenomen in het Arbeidsmarktpakket overheid. De maatregelen uit het arbeidsmarktpakket zijn een resultante van jarenlange maatschappelijke discussies. Met de hervormingen legt de overheid een nieuw fundament onder de arbeidsmarkt. Dat is niet alleen van belang voor de werkenden en werkgevers, maar ook voor de ambities van het (demissionaire) kabinet: bijvoorbeeld goede zorg, goed onderwijs en een voortvarende energietransitie zijn moeilijker realiseerbaar zonder een goed functionerende arbeidsmarkt. In hoofdstuk 2 zullen we hier verder op ingaan.
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO)
De roep vanuit onze samenleving om meer rekening te houden met andere zaken dan alleen de eigen bedrijfsvoering is in de afgelopen jaren steeds groter geworden. Steeds meer initiatieven en wetten passeerden in de afgelopen jaren de revue om een nieuwe beweging in gang te zetten. Vanaf 2011 zagen we daarin de intrede van de SROI (Social Return On Investment) bij de overheid, waarin de aanbieder moet aangeven hoe die gedurende de duur van de opdracht aan zijn maatschappelijke rol invulling geeft. Een van de nieuwe ontwikkelingen in de wetgeving is CSRD oftewel Corporate Sustainability Reporting Directive, die vanaf 2024 ingaat. Het gaat erom dat organisaties verplicht worden te rapporteren over de impact van hun activiteiten op mens en milieu. Het doel van de CSRD is het vergroten van de transparantie over duurzaamheidsinspanningen van organisaties en het verbeteren van de kwaliteit van duurzaamheidsinformatie. Hierdoor kunnen consumenten en klanten beter organisaties vergelijken op basis van hun inzet voor duurzaamheid. Dit is de CSRD-richtlijn en zo ga je ermee aan de slag | MVO Nederland
Leven lang ontwikkelen (LLO)
In de huidige arbeidsmarkt is het belangrijk dat werknemers zich blijven ontwikkelen. Werkgevers zijn steeds meer bereid om in de ontwikkeling van hun werknemers te investeren. Dit betekent dat werknemers de kans hebben om hun vaardigheden en kennis op peil te houden en zich verder te ontwikkelen.
Met de aanpak Leven Lang Ontwikkelen (LLO) wil het kabinet in heel Nederland een doorbraak realiseren op het gebied van een leven lang ontwikkelen en een positieve en sterke leercultuur tot stand brengen. Om goed inzetbaar te blijven op de arbeidsmarkt, is het belangrijk dat mensen zich blijven ontwikkelen. Dat is nog niet voor iedereen vanzelfsprekend. Met maatregelen, experimenten en regelingen moedigt de overheid het ontwikkelen tijdens de loopbaan aan. Kern van de aanpak LLO is het stimuleren van de eigen regie van mensen op hun loopbaan met het doel dat ze zich blijven ontwikkelen en deze ontwikkeling aansluit op de veranderende vraag vanuit de arbeidsmarkt. Het ideaal is dat LLO resulteert in vitale mensen die flexibel en duurzaam inzetbaar zijn op de arbeidsmarkt.
De afgelopen jaren zijn daarom maatregelen voorgesteld om deze uitdagingen aan te gaan en is beleid ontwikkeld rondom de onderstaande vier met elkaar samenhangende pijlers:
Een leven lang ontwikkelen is niet alleen goed voor de loopbaan, maar ook voor de persoonlijke groei en het welzijn van de werknemer. Het kan helpen om nieuwe uitdagingen aan te gaan en het leven van de werknemer interessanter en bevredigender te maken.
Kortom: de arbeidsmarkt in Nederland zal de komende jaren gekenmerkt worden door vele uitdagingen en kansen. De voorgenomen hervorming zal een nieuw fundament onder de arbeidsmarkt leggen. De krapte op de arbeidsmarkt zal de positie van de werknemer versterken. Werknemers zullen meer mogelijkheden hebben om persoonlijke voorwaarden te bedingen en om hun wensen op het gebied van werktijden en werkplek te realiseren. Ook biedt het volop kansen voor werknemers om zich verder te ontwikkelen.
De voorstellen van de overheid tot hervorming van de arbeidsmarkt zien er op hoofdlijnen als volgt uit:
Het gaat hierbij om de samenhang tussen maatregelen gericht op het vergroten van de wendbaarheid van ondernemingen en maatregelen gericht op het beter regelen van flexibele arbeidsrelaties. Daarnaast zijn voor de beoogde balans op de arbeidsmarkt ook de andere maatregelen relevant, zoals de maatregelen rondom zelfstandigen en een leven lang ontwikkelen.
Wij zullen hieronder verder ingaan op de voorstellen rondom meer zekerheid voor werkenden, het verminderen van schijnzelfstandigheid en een leven lang ontwikkelen. Hoe het verder gaat met de voorstellen tot hervorming van de arbeidsmarkt is echter onzeker. Het is mogelijk dat een toekomstig kabinet met een andere samenstelling nieuwe plannen voor de arbeidsmarkt zal maken.
Zekerheid van werkenden
Om te voorkomen dat structureel werk in permanente tijdelijkheid wordt vervuld, is de kabinetsinzet om draaideurconstructies bij tijdelijk werk te voorkomen om zo het perspectief op een contract voor onbepaalde tijd voor werknemers te vergroten.
Daarmee wordt een aantal belangrijke stappen gezet om de zekerheid van werkenden te verstevigen. Zelfstandigen kunnen rekenen op een betaalbare arbeidsongeschiktheidsverzekering. Werkenden met een oproepcontract moeten uit kunnen gaan van een hogere mate van inkomens- en roosterzekerheid. Werkenden via een uitzendbureau krijgen sneller een contract met meer zekerheid en gelijkwaardigheid qua arbeidsvoorwaarden. Het demissionair kabinet wil tot slot dat tijdelijk werk ook tijdelijk wordt ingezet, door de huidige onderbrekingstermijn die geldt voor ketens van tijdelijke contracten (6 maanden) te laten vervallen en te vervangen door een administratieve vervaltermijn.
Het verminderen van schijnzelfstandigheid
Het demissionair Kabinet is inmiddels akkoord gegaan met het wetsvoorstel DBA Opvolger – ‘verduidelijking beoordeling arbeidsrelatie en rechtsvermoeden’. De internetconsultatie rondom dit wetvoorstel heeft onlangs plaatsgevonden.
De belangrijkste wijziging betreft het helder en duidelijk onderscheid kunnen maken of sprake is van zelfstandig ondernemerschap of een regulier dienstverband. Daarmee zal veel duidelijker worden wanneer er sprake is van schijnzelfstandigheid en kan hier door de overheid strenger op worden gehandhaafd. Ter structurering van de norm ‘werken in dienst van’ worden drie hoofdelementen benoemd: materiële ondergeschiktheid (toezicht, instructies etc.), de organisatorische inbedding van het werk, en – als contra-indicatie voor het bestaan van een arbeidsovereenkomst – zelfstandig ondernemerschap binnen de betreffende arbeidsrelatie.
Handhaving op schijnzelfstandigheid zal uiterlijk op 1 januari 2025 gaan plaatsvinden maar mogelijk ook eerder. Dit wordt gedaan door de Belastingdienst. Om vanaf 2025 te kunnen handhaven zal de overheid duidelijke regels met betrekking tot de positie van zelfstandigen opstellen, zodat werkgevers en zelfstandigen weten waar ze aan toe zijn.
Naast handhaving wil het demissionair kabinet ook andere knelpunten bij de aanpak van schijnzelfstandigheid meenemen. Bijvoorbeeld het sneller afbouwen van de zelfstandigenaftrek en het verplichten van het afsluiten van een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen.
Om de genoemde uitdagingen het hoofd te bieden zullen organisaties proactieve strategieën moeten gaan ontwikkelen ten aanzien van in-, door- en uitstroom van werknemers. Belangrijk zijn investeren in de bestaande werknemers door middel van opleiding & ontwikkeling en het creëren van een aantrekkelijk werkklimaat. Bij BVNG anticiperen wij volop op de arbeidsmarktontwikkelingen en dragen bij aan een goed functionerende arbeidsmarkt.
Arbeidsmarktpakket overheid
De voorstellen in het arbeidsmarktpakket van de overheid passen goed bij de strategie van BVNG. Bij BVNG staan duurzame samenwerkingen centraal. Geen draaideurconstructies of schijnzelfstandigheid. Wij onderscheiden ons door een persoonlijke aanpak en expertise en brengen een netwerk van professionals samen om kennis en expertise te delen en samen verder te ontwikkelen. Het netwerk bestaat uit professionals in dienst bij BVNG, starters op de arbeidsmarkt die via een traineeship leer- en ontwikkelprogramma’s bij ons volgen en zelfstandigen die wij bemiddelen naar passende opdrachten.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is voor BVNG een onderdeel van de dagelijkse operatie. Wij geloven dat iedereen recht heeft op volwaardige deelname aan de maatschappij en willen daar ons steentje aan bijdragen, dat doen we door actief onze maatschappelijke verantwoordelijkheid op te pakken. Naast inkoop, arbeidsparticipatie en maatschappelijke activiteiten staat ook het thema duurzaamheid op onze agenda. We doen bij voorkeur zaken met organisaties die een sociaal en maatschappelijke karakter hebben, zodat we samen de wereld beter kunnen maken.Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen bij BVNG | BVNG. Werknemers die bij een bedrijf werken dat zich inzet voor MVO, kunnen hieraan bijdragen en zo een positieve impact op de wereld hebben.
Leven Lang Ontwikkelen (LLO)
Bij BVNG staan duurzame samenwerkingen centraal. Wij onderscheiden ons door een persoonlijke aanpak en expertise en brengen een netwerk van professionals samen om kennis en expertise te delen en samen verder te ontwikkelen. Het netwerk bestaat uit professionals in dienst bij BVNG, starters op de arbeidsmarkt die via een traineeship leer- en ontwikkelprogramma’s bij ons volgen en zelfstandigen die wij bemiddelen naar passende opdrachten.
We hechten veel waarde aan het leven lang ontwikkelen. Dit hebben we vormgegeven door de introductie van het BVNG Leerhuis. Dit is een geavanceerd digitaal leer- en ontwikkelplatform dat is gemaakt om leren en ontwikkelen toegankelijk en persoonlijk te maken. Het bevat op maat gemaakte leermogelijkheden die on- en offline gevolgd kunnen worden. Daarnaast biedt het BVNG Leerhuis leerlijnen en ontwikkelpaden om te groeien in de loopbaan of dat nu horizontaal of verticaal is. Met het Leerhuis als instrument stimuleert BVNG het Leven Lang Ontwikkelen voor al haar medewerkers. Naast de trainingen en opleidingen biedt BVNG-inspiratiebijeenkomsten, kennissessies en intervisie om het leren van elkaar aan te moedigen. Informeel en formeel leren worden gecombineerd.
Professionals van BVNG werken dagelijks binnen gemeenten en zorgorganisaties in Nederland om samen met de opdrachtgevers de dienstverlening op een zorgvuldige wijze uit te voeren. Meer weten over BVNG en welke marktkansen zich voor kunnen doen in jouw carrière?